قرص ریواروکسابان (Rivaroxaban) در ایران با نام تجاری آکسابین، زالربان و زالرتو ارائه میشود. این دارو برای درمان یا پیشگیری از لخته شدن خون تجویز میشود. لخته‌های خون میتوانند در عروق عمیق پا یا ریه به وجود بیایند و بیمار را دچار ترومبوز عمیق وریدی یا آمبولی ریوی نمایند. بدون مشورت با پزشک نباید به قطع مصرف این دارو پرداخت زیرا قطع ناگهانی آن میتواند ریسک لخته شدن خون یا سکته مغزی را افزایش دهد.
موارد مصرف قرص زالربان
در مواردی که بیمار توانایی حرکت کردن را ندارد و نمی‌تواند راه برود یا که به مدت طولانی در بیمارستان بستری شده است ریسک تشکیل لخته خون افزایش پیدا می‌کند. در مواردی که بیمار تحت انجام عمل جراحی تعویض زانو یا لگن قرار گرفته است نیز ریسک لخته شدن خون افزایش پیدا می‌کند. زالربان گاهی اوقات به منظور کاهش ریسک لخته شدن خون مجدد خون پس از درمان لخته خون تجویز میشود که بیمار باید حداقل به مدت ۶ ماه از آن استفاده نماید. این دارو در برخی از بیمارانی که دچار اختلال ریتم قلب هستند و با هدف کاهش ریسک سکته مغزی ناشی از تشکیل لخته خون توصیه میشود. این دارو در کنار آسپرین به منظور کاهش احتمال بروز سکته مغزی، حمله قلبی و سایر مشکلات جدی قلبی در افراد مبتلا به بیماری عروق کرونری یا بیماری شریان محیطی توصیه میشود. در برخی موارد نیز پزشک این دارو را برای اهداف دیگری به غیر از مشکلاتی که در این مقاله به آنها اشاره شده است تجویز خواهد کرد.
نکاتی که باید قبل از مصرف این دارو بدانید
در صورتی که به زالربان حساسیت دارید یا آنکه دچار خونریزی فعال یا کنترل نشده هستید باید از مصرف این دارو خودداری نمایید. در صورتی که شما از چسب مخصوص ستون فقرات استفاده کرده باشید یا آن که تحت درمان با بی حسی نخاعی قرار گرفته باشید مصرف این دارو میتواند ریسک تشکیل لخته خون در اطراف نخاع را تا حد قابل توجهی افزایش دهد. این نوع لخته خون میتواند باعث فلج شدن دائمی شود. ریسک بروز این مشکلات در صورت ابتلا به موارد زیر افزایش می‌یابد:
- در صورتی که دچار نقایص مادرزادی نخاع باشید.
- در صورتی که دارای کاتر نخاعی هستید.
- در صورتی که سابقه انجام جراحی نخاع یا موارد مشابه را دارید.
- در صورتی که از داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب از قبیل ادویل، مترین یا الوو استفاده می‌کنید.
- در صورتی که از داروهای دیگری برای درمان یا پیشگیری از لخته شدن خون استفاده می‌کنید.
زالربان میتواند به راحتی باعث خونریزی شود که ریسک خونریزی در موارد زیر افزایش خواهد یافت:
- ابتلا به اختلالات خونریزی دهنده ارثی یا اختلالی که به علت بیماری به وجود آمده باشد.
- سکته مغزی هموراژیک
- فشار خون کنترل نشده
- زخم شدگی یا خونریزی از معده یا روده
- مصرف برخی داروها از قبیل آسپرین، هپارین و وارفارین، کلوپیدوگرل یا برخی داروهای ضد افسردگی خاص
در صورت ابتلا به مشکلات زیر باید به پزشک خود اطلاع دهید:
- سندروم آنتی فسفولیپید که یک اختلال خود ایمنی است و ریسک لخته شدن خون را افزایش میدهد.
- داشتن دریچه مصنوعی قلب
- ابتلا به بیماری‌های کبدی یا کلیوی
مصرف این دارو در دوران بارداری میتواند باعث خونریزی مادر یا جنین شود به همین دلیل چنانچه شما باردار هستید یا قصد بارداری دارید باید به پزشکتان اطلاع دهید. مصرف این دارو در دوران شیردهی ریسک بروز برخی مشکلات را افزایش میدهد به همین دلیل باید قبل از مصرف آن با پزشک خود مشورت نمایید.
چگونه باید زالربان را مصرف کرد؟
- از دستوراتی که پزشک در ارتباط با مصرف این دارو داده است پیروی کنید و بروشور مربوط به استفاده از دارو را نیز مطالعه نمایید. گاهی اوقات ممکن است پزشک تصمیم بگیرد دوز دارو را تغییر دهد به همین دلیل باید طبق دستور او به مصرف این دارو بپردازید.
- تعداد دفعاتی که باید در روز از این دارو استفاده نمایید به نوع مشکل شما و علت تجویز آن بستگی دارد.
- در برخی از بیماری‌ها باید این دارو به همراه غذا مصرف گردد. مصرف زالربان به همراه غذا یا بدون غذا به دوز دارو بستگی دارد اما بهتر است شما با دقت از دستورات پزشک پیروی نمایید.
- در صورتی که برای قورت دادن زالربان مشکل دارید باید به پزشک خود اطلاع دهید.
- در صورتی که به علت یک مشکل دیگر به پزشک مراجعه می‌کنید باید به او اطلاع بدهید که از زالربان استفاده می‌کنید. در صورتی که به انجام عمل جراحی یا ترمیم دندان نیاز دارید باید به پزشک و دندانپزشک خود را در جریان بگذارید که از زالربان استفاده می‌کنید. در صورتی که برای انجام روش درمانی مورد نظر، بیهوش کردن شما ضرورت پیدا کند باید به مدت کوتاهی از مصرف زالربان خودداری نمایید.
- بدون مشورت با پزشک از قطع مصرف دارو یا تغییر دوز آن خودداری کنید زیرا قطع ناگهانی و خودسرانه زالربان میتواند ریسک لخته شدن خون و سکته مغزی را افزایش دهد.
- این دارو را در دمای اتاق و به دور از رطوبت و گرما نگهداری کنید.
در صورت فراموش کردن دارو چه باید کرد؟
- در صورتی که شما روزی یک بار از زالربان استفاده می‌کنید می‌‌توانید به محض به خاطر آوردن دارو به مصرف آن بپردازید و پس از آن در فواصل زمانی مشخص داروی خود را مصرف کنید اما از دو برابر کردن دارو به شدت خودداری کنید.
- در صورتی که در طول روز دو بار از داروی زالربان دو و نیم میلی گرم استفاده می‌کنید و یک دوز آن را فراموش کرده اید و زمان مصرف دوز بعدی فرا رسیده است دو عدد قرص را به صورت همزمان مصرف کنید.
- درصورتی که روزی دو بار از قرص زالربان ۱۵ میلی گرم استفاده می‌کنید و یک دوز آن را فراموش کرده اید به محض به خاطر آوردن آن به مصرف داروی خود بپردازید. شما می‌‌توانید به طور همزمان دو عدد قرص را با هم مصرف کنید تا ۲۰ فراموش شده جبران گردد.
به هیچ عنوان بدون مشورت با پزشک داروی تجویز شده خود را قطع نکنید.
در صورت مصرف بیش از حد دارو چه باید کرد؟
در صورت بروز چنین مشکلی باید فوراً به پزشک مراجعه کنید زیرا مصرف بیش از حد زالربان میتواند باعث خونریزی شدید شود.
در هنگام مصرف زالربان باید از چه اقداماتی خودداری کرد؟
در صورت مصرف زالربان باید از انجام دادن هر گونه فعالیتی که ریسک خونریزی چ آسیب دیدگی را افزایش میدهد خودداری کنید و در هنگام انجام دادن برخی اقداماتی از قبیل مسواک زدن دندان یا شیو کردن دقت داشته باشید تا دچار بریدگی و خونریزی نشوید.
عوارض جانبی زالربان چیست؟
در صورتی که دچار علایم و نشانه‌های آلرژی از قبیل کهیر، اختلال در تنفس، تورم صورت، زبان، لب یا گلو شده اید فوراً به پزشک مراجعه کنید. در صورتی که دچار علائم و نشانه‌های حاصل از لخته خون در ستون فقرات شده اید مانند درد کمر و بی حسی یا ضعف عضلات پایین تنه یا اختلال در عملکرد مثانه یا روده باید فوراً به پزشک مراجعه کنید. مصرف زالربان باعث میشود که شما به راحتی دچار خونریزی شوید. در صورتی که دچار علائم و نشانه‌های خونریزی که به شرح زیر می‌باشند شده اید باید فوراً به پزشک مراجعه نمایید:
- خونریزی یا کبودی به ویژه خونریزی از لثه و بینی یا چرخه‌های سنگین پریود
- درد، تورم، ترشحات جدید یا خونریزی بیش از حد از زخم یا محلی که دارو تزریق شده است.
- قطع نشدن خونریزی از یک قسمت از بدن
- سردرد، سرگیجه، ضعف و برخی احساسات دیگر که باعث میشود و تصور کنید و دچار بیهوشی خواهید شد.
- قرمز، صورتی یا قهوه ای شدن رنگ ادرار
- قهوه ای شدن رنگ مدفوع یا خون مشاهده خون در آن یا وجود خون در استفراغ که شبیه دانه‌های قهوه به نظر می‌‌رسد.
خونریزی شایع ترین عارضه جانبی مصرف این دارو محسوب میشود.
سایر عوارض جانبی زالربان چیست؟
در برخی موارد مصرف تعدادی از داروهای خاص به صورت همزمان خطرناک است زیرا تعدادی از آنها میتوانند بر سطح سلامت بدن تاثیر بگذارند و ریسک بروز برخی عوارض جانبی را افزایش دهند یا آنکه از می‌زان اثرگذاری دارو بکاهند. سایر داروهایی که بر عملکرد زالربان تأثیر می‌گذارند عبارتند از داروهایی که برای تهیه آن ها نیازی به نسخه پزشک ندارید، انواع ویتامین و مکمل گیاهی. در صورتی که در حال حاضر از داروی خاصی استفاده می‌کنید باید قبل از مصرف زالربان به پزشک خود اطلاع دهید. باید از مصرف برخی داروهای خاص در هنگام مصرف مواد غذایی و یا در نزدیک زمان غذا خوردن خودداری کنید زیرا این احتمال وجود دارد که برخی خوراکی‌ها بر مزایای حاصل از دارو تاثیرات منفی بگذارند. مصرف تنباکو در کنار مصرف برخی داروهای خاص و ریسک بروز عوارض جانبی را افزایش میدهد به همین دلیل شما باید با پزشک خود مشورت نمایید و اطمینان حاصل کنید که مصرف داروی مورد نظر با غذا یا تنباکو یا الکل هیچ گونه مشکلی برای شما به وجود نخواهد آورد.
سایر اختلالات پزشکی
ابتلا به برخی بیماری‌ها و مشکلات پزشکی میتواند بر مصرف این دارو تاثیر بگذارد. در صورتی که شما دچار مشکل خاصی هستید به ویژه اگر با موارد زیر دست و پنجه نرم می‌کنید باید به پزشک خود اطلاع دهید:
- در صورتی که دچار سندروم آنتی فسفولیپید هستید مصرف این دارو توصیه نمی‌شود.
- در صورتی که دچار مشکلات خونریزی دهنده هستید یا سابقه خونریزی دارید.
- در صورتی که دچار مشکلات مرتبط با گروه خونی هستید.
- اگر سرطان دارید.
- در صورتی که در نخاع شما کاتر نصب شده است.
- در صورتی که دچار بیماری‌های متوسط یا شدید کبدی هستید باید بسیار احتیاط کنید زیرا فرایند خارج شدن دارو از بدن به آهستگی صورت می‌‌گیرد.
- در صورتی که دچار خونریزی فعال هستید.
- در صورتی که از دریچه مصنوعی قلب استفاده می‌کنید مصرف این دارو به شدت ممنوع می‌باشد.
- در صورتی که دچار بیماری‌های ریوی از قبیل خونریزی یا برونشیت می‌باشید یا سابقه بیماری ریوی دارید.
- در صورتی که دچار زخم معده یا روده و یا خونریزی از دستگاه گوارش هستید.
- در صورتی که سکته کرده اید یا سابقه سکته را دارید.
- در صورتی که به تازگی انجام عمل جراحی از قبیل جراحی چشم، مغز یا ستون فقرات پرداخته اید زیرا مصرف این دارو ریسک خونریزی را افزایش میدهد.
- در صورتی که دچار بیماری کلیوی هستید.
نحوه نگهداری از دارو
- این دارو را از دسترس کودکان دور نگه دارید.
- بعد از نگهداری داروی تاریخ مصرف گذشته یا دارویی که دیگر نیازی به آن ندارید خودداری کنید.
- از پزشک خود بپردازید که به چه صورت دارویی که دیگر نیازی به آن ندارید را دور بریزید.
- دارو را در دمای اتاق و به دور از گرما و رطوبت و نور مستقیم آفتاب یا یخ زدگی و در ظرف در بسته نگهداری کنید.
- می‌‌توانید این دارو را به صورت خرد شده به مدت چهار ساعت درون آب یا سس سیب نگهداری کنید.
